درب نگاره ها
یکی از چیزهایی که خیلی توجهم را به خودش جلب میکند ، نقش و نگار روی دیوار ها و درب خانه هاست.
درباره دیواره نگاره ها (یا گرافیتی ) مطالب زیادی گفته و نوشته شده است.
در ایران برجسته ترین گرافیتی ها مربوط به نقاشی های انقلابی دهه شصتی است.
البته شابلون ها و شعار نویسی های دهه پنجاهی هم جای خود دارد.
اما نکته ای که برایم جالب بود ، این است که تاکنون ندیدم کسی درباره "درب نگاره ها" پژوهش فراگیر و عمیقی انجام داده باشد.
من هر جایی که میروم ، به بیشتر خانه ها و دیوارها و درب ها نگاه می اندازم و گاهی مبهوت عجایبی میشوم که در همین دیوارها و درب ها خفته است.
من با نگاهی به سیر کهنه ترین درب ها به نکات جالبی رسیدم ؛ اما به صورت چکیده باید بگویم که بر روی درب های چوبی کهن ، به جز دو کوبه و چند شکل هندسی که با فولاد بر درب نقش بسته است ، چیز جالب تری وجود ندارد.
البته در موزه آستانقدس درب هایی هست که این اشکال هندسی پیچیده تر و دارای تهذیب ها و آیات قرآن و کتیبه های عربی و فارسی است.
تا دهه سی خورشیدی بیشتر درب های آهنی ، ساده و در برخی موارد دارای نقش های هندسی و خطوط موازی و نا اقلیدسی است.
اما کم کم نقش های گیاهان و جانوران و انسان ها نیز به درب ها افزوده میگردد.
من هرگاه به این نقش ها میرسم از آنها عکسبرداری مینمایم و تا جایی که بتوانم تاریخچه آن را از صاحبش میپرسم.
زمستان پارسال در حال گذر از کوچه های کهن پیرامون میدان "پنجراه" در مشهد بودم و ناگهان یک نقش منحصر به فرد را بر روی درب یک خانه دیدم.
این درب دو لنگه داشت که بر روی هر لنگه آن نقش یک "شیر و خورشید" بود و بر بالای هر کدام یک تاج پهلوی !!
تا کنون هرگز چنین نقشی را بر هیچ دربی ندیده بودم.
برایم جالب بود که چگونه این نقش تاکنون برجای مانده است؟
پسر صاحبخانه در آنجا بود و میگفت این "شیر و خورشید و تاج" در زمان پهلوی نشان پرچم ایران بود و الان شده نماد سلطنت طلبی!
از او درباره چرایی ماندگاری این نقش تا کنون پرسیدم ، گفت که: اوایل انقلاب خیلی از مردم به پدرم به خاطر این "شیر" زخم زبان میزدند؛ پدرم هم لج کرد و گفت "همینه که هست!" و تا کنون این نقش را دست نزده و کسی هم کاری به کار این نقش ندارد.
از او خواستم که از من در کنار این نقش چند عکس بگیرد و این عکسی که در بالا میبینید ، یادگار همان زمان است!
